21 Nisan 2022 tarihli ve 31816 sayılı Resmi Gazete’de “Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Seri No:41)” yayımlandı.
Tebliğle yapılan düzenlemelerden öne çıkan bazı hususlar özetle aşağıdaki gibidir:
1) İmalatçı ihracatçılara yüklenim yapılmaksızın ihracat bedelinin %10’u kadar KDV iadesi imkânı getirilmiştir
Sektör ayrımı yapılmaksızın imal ettikleri malları doğrudan ihraç eden imalatçılar, ihracat teslimlerine ilişkin olarak yüklendikleri KDV tutarına bakılmaksızın ihracat bedelinin %10’una kadar devreden KDV tutarı ile sınırlı olarak iade talep edebileceklerdir. Bu uygulama zorunlu olmayıp ihtiyaridir.
Bu kapsamda işlem yapacak imalatçının;
- Sanayi siciline kayıtlı ve sanayi sicil belgesini haiz olması veya Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından alınmış çiftçi kayıt belgesi, gıda işletmesi kayıt belgesi ve işletme onay belgelerinden (üretici belgesi) herhangi birine sahip olması,
- İlgili meslek odasına kayıtlı bulunması,
- Üretimin yapıldığı dönemde yürürlükte bulunan Sanayi Sicil Tebliğlerinde öngörülen sayıda işçi çalıştırması ve gerekli araç parkına sahip olması veya kapasite raporundaki üretim altyapısına sahip olması gerekmektedir.
Bununla birlikte, imalatçılar bu uygulama kapsamındaki işlemlerini, ilgili dönem KDV beyannamesinin “İstisnalar-Diğer İade Hakkı Doğuran İşlemler” kulakçığının “Tam İstisna Kapsamına Giren İşlemler” tablosunda 338 kodlu “İmalatçıların Mal İhracatları [KDVGUT- (II/A-1.1.4.2.)]” satırını kullanmak suretiyle beyan edeceklerdir. Bu satırdaki “Yüklenilen KDV” sütununa, ihraç edilen mallara ilişkin yüklenilen KDV hesabı yapılmaksızın, ihracat bedelinin % 10’unu aşmamak kaydıyla iadeye konu olan KDV tutarı yazılacaktır.
Öte yandan, ihraç edilen malların geri gelmesi halinde ithalat istisnasından faydalanılabilmesi için, bu uygulama kapsamında iade edilen tutarların gümrük idaresine ödenmesi veya bu tutar kadar teminat gösterilmesi gerekmektedir.
İmalatçılar bu kapsamında, KDV Genel Uygulama Tebliğinin (II/A-8.3.) bölümünde belirtilen imalatçı belgelerinde (sanayi sicil belgesi veya Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından alınmış çiftçi kayıt belgesi, gıda işletmesi kayıt belgesi ve işletme onay belgelerinde) yer alan üretim kapasitesinde öngörülen ve imal edip ihraç ettikleri mallara ilişkin iade talep edebileceklerdir.
İmalatçı belgesinde yer alan üretim kapasitesine göre imal edilebilecek mallar ile bu kapsamda fason olarak imal ettirilen mallar için bu uygulamadan yararlanılması mümkündür. Dolayısıyla, imalatçı belgesindeki üretim konusu malların tamamının fason olarak imal ettirilmesi, bu kapsamda iade uygulanmasına engel değildir.
İmalatçılar, piyasadan hazır olarak satın alıp ihraç ettikleri mallar için bu uygulamadan yararlanamamakla birlikte, söz konusu mallar için genel usul ve esaslara yüklenilen KDV’nin iadesini talep edebileceklerdir.
Aynı dönemde imalatçıların 3065 sayılı Kanunun 11/1-c veya geçici 17 nci maddeleri kapsamında ihraç kaydıyla teslimlerinin de bulunması, doğrudan ihraç ettikleri mallar bakımından bu uygulamadan yararlanmalarına engel teşkil etmeyecektir.
İmalatçıların doğrudan ihraç ettikleri malların bünyesinde yurtiçi veya yurtdışından KDV ödemeksizin temin ettiği malların bulunması halinde, ihracat bedeline ilişkin iadenin hesabında, ihracat bedelinden bu şekilde temin edilen malların bedeli düşülecektir. İade edilecek KDV kalan tutar dikkate alınarak belirlenecektir.
Bu kapsamında iade talep eden imalatçıların, aynı ihracat teslimi ile ilgili olarak iadesini alamadığı tutar için ayrıca yüklenilen KDV tutarına göre iade talep etmeleri mümkün değildir. Ancak imalatçılar, bu uygulama yerine imal ettikleri ürünlerin ihracatına ilişkin olarak yüklenilen KDV’nin iadesini KDV Genel Uygulama Tebliğinin (II/A-1.1.4.1.) bölümü kapsamında yüklenim hesabıyla talep edebilirler.
Bir dönem bu uygulamadan yararlanan mükellefler diğer dönemlerde diledikleri takdirde yüklenilen KDV’nin iadesi uygulamasından faydalanabilecektir.
İmalatçıların bu kapsamındaki mahsuben iade talepleri, yukarıdaki belgelerin ibraz edilmiş olması halinde miktarına bakılmaksızın vergi inceleme raporu, YMM raporu ve teminat aranmadan yerine getirilecektir.
İmalatçıların bu kapsamındaki 10.000 TL’yi aşmayan nakden iade talepleri vergi inceleme raporu, YMM raporu ve teminat aranmadan yerine getirilecektir. Süresinde düzenlenmiş YMM Tam Tasdik Sözleşmesi bulunan mükellefler için bu sınır 100.000 TL olarak uygulanacaktır.
İade talebinin 10.000 TL’yi veya YMM Tam Tasdik Sözleşmesi bulunan mükellefler için 100.000 TL’yi aşması halinde, aşan kısmın iadesi vergi inceleme raporu veya YMM raporuna göre yerine getirilecektir. Teminat verilmesi halinde, mükellefin iade talebi yerine getirilir ve teminat, vergi inceleme raporu veya YMM raporu sonucuna göre çözülecektir.
Bu uygulama Tebliğin yayımını izleyen ayın başından (1 Mayıs 2022 tarihinden) itibaren yapılacak işlemlere ilişkin iade taleplerine uygulanmak üzere Tebliğin yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.
2) Bazı mal teslimleri ve hizmet ifalarında isteğe bağlı tam tevkifat uygulaması getirilmiştir
Mükellefler, diledikleri takdirde yazılı bir sözleşme düzenleyerek bir yıl süreyle anlaştıkları satıcı mükelleflerden tevkifat sorumluluklarının bulunup bulunmadığına bakılmaksızın, aşağıda sayılan mal teslimleri ve hizmet ifalarında hesaplanan KDV’nin tamamını sorumlu sıfatıyla beyan edip ödeme imkânına sahiptir. Uygulama isteğe bağlıdır. Bu şekilde tam tevkifat uygulamasını tercih eden mükelleflerin, bir yıllık sürenin bitimini izleyen yıllarda uygulamaya devam etmek istemeleri halinde sözleşmelerini aynı süreyle yenilemeleri gerekmektedir. Bir yıllık süre dolmadan söz konusu uygulamadan vazgeçilmesi mümkün değildir.
Tam tevkifat kapsamında işlem yapılmasının tercih edilmesi halinde alıcı mükellefler, söz konusu sözleşmelerin bir örneği ile bu kapsamda işlem yapacak satıcı mükelleflerin bilgilerini (adı soyadı/unvanı, vergi dairesi, vergi kimlik numarası, sözleşme uygulama dönemi), işleme ilişkin KDV beyannamesinin verilmesinden önce liste halinde bağlı oldukları vergi dairesine vereceklerdir. Sözleşmelerin feshedilmesi, tadili vb. durumların da işleme ilişkin KDV beyannamesinin verilmesinden önce bağlı oldukları vergi dairesine bildirilmesi gerekmektedir.
Alımlarında isteğe bağlı tam tevkifat uygulaması kapsamında hesaplanan KDV’nin tamamını sorumlu sıfatıyla beyan edip ödeyenler, KDV uygulamasında bu alımları nedeniyle müteselsil sorumlu tutulmayacaklar ve özel esaslara alınmayacaklardır.
İsteğe bağlı tam tevkifat uygulaması kapsamında alıcı tarafından tevkifata tabi tutulan KDV, 2 No.lu KDV Beyannamesinin “Vergi Bildirimi” kulakçığının, “İsteğe Bağlı Tam Tevkifat Uygulanan İşlemlere Ait Bildirim” tablosunda beyan edilecektir. Tablonun “İşlem Türü” alanı, bu alana ilişkin işlem türü listesinden seçim yapılmak suretiyle doldurulacaktır. “Matrah” alanına, işlemin KDV hariç bedeli, “Oran” alanına işlemin tabi olduğu KDV oranı girilecektir. Alıcı tarafından tevkif edilen KDV tutarını gösteren “Vergi” alanı, e-beyanname programı tarafından hesaplanacaktır.
İsteğe bağlı tam tevkifat uygulaması kapsamındaki işlemleri yapan satıcı mükellefler ilgili döneme ait 1 No.lu KDV Beyannamesinin iki ayrı bölümüne kayıt yapacaktır. Birinci kayıt, “Matrah” kulakçığında “İsteğe Bağlı Tam Tevkifat Uygulanan İşlemler” tablosuna; ikinci kayıt “İstisnalar-Diğer İade Hakkı Doğuran İşlemler” kulakçığında “İsteğe Bağlı Tam Tevkifat Kapsamına Giren İşlemler” tablosuna yapılacaktır.
İsteğe bağlı tam tevkifata tabi tutulan KDV ile sınırlı olmak üzere satıcıya KDV iadesi yapılabilecektir. Bu uygulamadan kaynaklanan KDV iade talepleri, her bir işlem için KDV Genel Uygulama Tebliğinin (I/C- 2.1.5.) bölümünde yer alan usul ve esaslar çerçevesinde yerine getirilecektir. İade taleplerinin yerine getirilmesinde, alıcı tarafından 2 No.lu KDV Beyannamesi ile beyan edilen ve tahakkuk ettirilen KDV’nin ödenmiş olması vergi dairesince aranacaktır.
İsteğe bağlı tam tevkifat uygulaması 1 Mayıs 2022 tarihinde yürürlüğe girecektir.
3) Demir-çelik ürünlerinin tesliminde 4/10 oranında tevkifat getirilmiştir.
Halihazırda bakır, çinko, alüminyum ve kurşun ürünlerinin ve bunların alaşımlarının tesliminde (7/10) oranında KDV tevkifatı uygulanmaktadır. Bunların, ilk üreticileri (cevherden üretim yapanlar) ile ithalatçıları tarafından tesliminde tevkifat uygulanmamakta, sonraki safhaların teslimleri ise yukarıdaki oranda tevkifat uygulanmaktadır.
KDV Genel Uygulama Tebliğine eklenen düzenlemelere göre demir-çelik ve alaşımlarından mamul, aşağıda belirtilen ürünlerin, KDV Genel Uygulama Tebliğinin I/C-2.1.3.1/a ve b bölümlerinde sayılan belirlenmiş alıcılara ve KDV mükelleflerine (sadece sorumlu sıfatıyla KDV ödeyenler hariç) tesliminde (4/10) oranında KDV tevkifatı uygulanacaktır.
Demir-çelik ve alaşımlarından mamul ürünlerin, ithalatçılar tarafından yapılan teslimleri ile münhasıran cevherden üretilenlerinin üreticiler tarafından ilk tesliminde tevkifat uygulanmayacak, bu safhalardan sonraki el değiştirmelerde ise tevkifat uygulanacaktır. Bununla birlikte, demir-çelik ve alaşımlarından mamul ürünlerin hurdadan, diğer hammaddelerden veya hurda, cevher ve diğer hammaddeler birlikte kullanılarak üretilmesi halinde bu ürünlerin ilk üreticilerinin teslimi dâhil her safhasındaki teslimlerinde tevkifat uygulanacaktır.
İthalatçılar tarafından yapılan teslimlere ilişkin düzenlenen faturada “Teslim edilen mal doğrudan ithalat yoluyla temin edildiğinden tevkifat uygulanmamıştır.” açıklamasına ve ithalata ilişkin fatura ve gümrük beyannamesi bilgilerine yer verilecektir. Cevherden üretim yapanlar ise düzenlenen faturada “Teslim edilen mal firmamızca münhasıran cevherden üretildiğinden tevkifat uygulanmamıştır.” açıklamasına yer vermek suretiyle tevkifat uygulanmaksızın işlem yapacaktır.
Tevkifat kapsamına; cevherden, hurdadan veya diğer hammaddelerden üretilen demir-çelik ve alaşımlarından mamul her türlü uzun (çubuk, inşaat demiri, profil, kangal demir, filmaşin, tel, halat, hasır, boru, lama vb.) veya yassı (levha, sıcak haddelenmiş yassı ürünler, soğuk haddelenmiş yassı ürünler ve kaplanmış yassı ürünler vb.) demir-çelik ve alaşımı ürünler girmektedir.
Demir-çelik ve alaşımlarından mamul eşya (kapı, kapı kolu, köşebent, vida, somun, vida soketi, dübel, kilit, çivi, flanş, maşon, dirsek, kanca, menteşe, yay, bilya, rulman, zincir vb.) teslimlerinde tevkifat uygulanmayacaktır.
Bu şekilde tevkifat uygulaması kapsamında teslimde bulunan mükelleflerin KDV iade hakkı bulunmaktadır. Bu kapsamda tevkifat uygulaması 1 Mayıs 2022 tarihinde yürürlüğe girecektir.
4) İkinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal eden mükelleflerin özel matrah uygulayarak yaptıkları araç teslimlerinde KDV oranı
Bilindiği üzere, KDV Kanununun “Özel Matrah Şekilleri” başlıklı 23 üncü maddesinin (f) bendinde; ikinci el motorlu kara taşıtı veya taşınmaz ticaretiyle iştigal eden mükelleflerce, katma değer vergisi mükellefi olmayanlardan (mükellef olanlardan istisna kapsamında yapılan alımlar dâhil) alınarak vasfında değişiklik yapılmaksızın satılan ikinci el motorlu kara taşıtı veya taşınmazların tesliminde matrahın, alış bedeli düşüldükten sonra kalan tutar olduğu hüküm altına alınmıştır.
29/03/2022 tarihli R.G’de yayımlanan 5359 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yapılan değişiklik uyarınca, ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal eden mükelleflerin, KDV mükellefi olmayanlardan KDV uygulanmaksızın satın aldıkları ve özel matrah uyguladıkları teslimlerde %1 yerine %18 oranında KDV uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.
Bu Tebliğ ile ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal eden mükelleflerce başka bir yetkili satıcıdan özel matrah uygulanarak satın alınan binek otomobillerin, %18 KDV oranı uygulanarak satın alınan binek otomobil olarak değerlendirilemeyeceğinden, tesliminde satış bedelinin tamamı üzerinden %1 oranında KDV hesaplanacağı açıklanmıştır.
5) Konut teslimlerinde KDV oranının tespitinde esas alınan “Net Alan” ibaresinin tanımlanması
Hatırlanacağı üzere, KDV uygulamasında net alan hesabında KDV Genel Uygulama Tebliği ile yapılan düzenleme ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının “Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinde yer alan düzenlemeler arasında farklılıklar bulunmaktaydı ve Danıştay, KDV Genel Uygulama Tebliğinin net alanın hesabına ilişkin bölümünü iptal etmişti. Bunun üzerine tereddütleri ortadan kaldıracak şekilde Danıştay kararının gerekçesi de dikkate alınarak KDV Genel Uygulama Tebliğinin ilgili bölümü “Bağımsız bölüm net alanı, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının “Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği”ne göre hesaplanır.” şeklinde yeniden ihdas edilmiştir.
6) Konut ve arsa teslimlerinde KDV oranlarına ilişkin açıklamalar
Hatırlanacağı üzere, 29/03/2022 tarihli R.G’de yayımlanan 5359 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile konutlarda, arsa ve arazi teslimlerinde yeni KDV oranları;
Ayrıca, bu Kararın yürürlük tarihinden önce (1 Nisan 2022) yapı ruhsatı alınmış veya kamu kurum ve kuruluşları ile bunların iştirakleri tarafından ihalesi yapılmış projeler kapsamında inşa edilen konutlar için 1 inci ve 4 üncü maddelerde kaldırılan veya değiştirilen hükümlerin uygulanmasına devam olunacağına hükmedilmiştir.
Bu Tebliğ ile yapılan değişiklikler dikkate alınarak KDV Genel Uygulama Tebliğindeki örnekler ve açıklamalar güncellenmiş, ayrıca 1 Nisan 2022 yapı ruhsatı alınmış veya kamu kurum ve kuruluşları ile bunların iştirakleri tarafından ihalesi yapılmış projeler kapsamında inşa edilen konutlar için aşağıdaki açıklamalara yer verilmiştir:
“1/4/2022 tarihinden önce yapı ruhsatı alınmış veya kamu kurum ve kuruluşları ile bunların iştirakleri tarafından ihalesi yapılmış projeler kapsamında inşa edilen konutların, bu tarihten sonraki tesliminde;
- Net alanı 150 m2'ye kadar olan konutlar için KDV oranı,
• Büyükşehir statüsünde olmayan yerlerde (%1),
• Büyükşehirlerde, 2007/13033 sayılı BKK’nın 5359 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile kaldırılmadan önceki 1 inci maddesinin altıncı fıkrasına ilişkin yukarıda yer alan açıklamalar da dikkate alınarak (%1), (%8) veya (%18)
olarak uygulanır.
- Net alanı 150 m2'yi aşan konutlarda ise genel vergi oranı (%18) uygulanır.
Öte yandan, 5359 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla 2007/13033 sayılı BKK eki
- (I) sayılı listenin “B) DİĞER MAL VE HİZMETLER” bölümünün 11 inci sırasına eklenen hükümle “16/5/2012 tarihli ve 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında rezerv yapı alanı ve riskli alan olarak belirlenen yerler ile riskli yapıların bulunduğu yerlerde dönüşüm projeleri çerçevesinde yapılan konutların net alanının 150 m2’ye kadar olan kısmı” 1/4/2022 tarihinden itibaren (%1) oranında,
- (II) sayılı listeye eklenen 35 inci sırası uyarınca da “konutların net alanının 150 m2’ye kadar olan kısmı,” 1/4/2022 tarihinden itibaren (%8) oranında
KDV’ye tabidir.
Buna göre, 1/4/2022 tarihinden sonra alınan yapı ruhsatlarına göre yapılan konut teslimlerinde, konutun net alanının;
- 150 m2 veya daha az olması durumunda KDV oranı (%8),
- 150 m2’den fazla olması durumunda ise satış bedelinin 150 m2’ye kadar olan kısmı için KDV oranı (%8), 150 m2’nin üzerindeki kısmı için KDV oranı (%18)
olarak uygulanır.
6306 sayılı Kanun kapsamında rezerv yapı alanı ve riskli alan olarak belirlenen yerler ile riskli yapıların bulunduğu yerlerde dönüşüm projeleri çerçevesinde 1/4/2022 tarihinden sonra alınan yapı ruhsatlarına göre yapılan konutların tesliminde, konutun net alanının;
- 150 m2 veya daha az olması durumunda KDV oranı (%1),
- 150 m2’den fazla olması durumunda ise satış bedelinin 150 m2’ye kadar olan kısmı için KDV oranı (%1), 150 m2’nin üzerindeki kısmı için KDV oranı (%18)
olarak uygulanır.
Konutların tesliminde uygulanacak KDV oranlarına ilişkin örneklere aşağıda yer verilmiştir.
Örnek 1: (S) İnşaat Taahhüt A.Ş. 2021 yılında Yozgat’ta yapı ruhsatı aldığı inşaatta aynı yıl tamamladığı ve stoklarında yer alan konutlardan net alanı 120 m2 konutu 600.000 TL bedelle, 160 m2 konutu ise 900.000 TL bedelle 10/5/2023 tarihinde satmıştır.
Bu durumda (S) İnşaat Taahhüt A.Ş.nin hesaplayacağı KDV;
- 120 m2 konut için: (600.000x%1)=6.000 TL
- 160 m2 konut için: (900.000x%18)=162.000 TL olacaktır.
Yapı ruhsatının 1/4/2022 tarihinden sonra alınmış olması halinde (S) İnşaat Taahhüt A.Ş.nin hesaplayacağı KDV;
- 120 m2 konut için: (600.000x%8)=48.000 TL
- 160 m2 konut için:
(900.000x150/160x%8)+(900.000x10/160x%18)=67.500+10.125=77.625 TL olacaktır.
Örnek 2: (T) inşaat şirketi 6306 sayılı Kanun kapsamında İstanbul’da inşa ettiği konutlardan 7/3/2022 tarihinde yapı ruhsatı alınan net alanı 120 m2 olan konutu 1.500.000 TL bedelle; 11/4/2022 tarihinde yapı ruhsatı alınan net alanı 120 m2 olan konutu 1.400.000 TL ve net alanı 160 m2 olan konutu 2.000.000 TL bedelle 2/1/2024 tarihinde satmıştır.
Bu durumda, her bir konut için;
- (1.500.000x%1)=15.000 TL,
- (1.400.000x%1)=14.000 TL,
- (2.000.000x150/160x%1)+(2.000.000x10/160x%18)=18.750+22.500=41.250 TL
KDV hesaplanacaktır.”
7) Perakende teslim tanımlanmıştır.
KDV Genel Uygulama Tebliğinin III/B-1.1. bölümüne perakende teslim tanımı eklenmiştir. Buna göre “Perakende teslim, teslimi yapılan ürünlerin aynen veya işlendikten sonra satışını yapanlar ile işletmelerinde kullanacak olanlar dışındakilere satılmasıdır. Ürünleri, aynen ya da işlendikten sonra satanlar ile işletmesinde kullanacak olanların gerçek usulde KDV mükellefi olmamaları halinde bunlara yapılan teslimler de perakende teslim sayılır.” şeklinde düzenleme yapılmıştır.
8) Vergi inceleme raporu, YMM raporu ve teminat aranmadan yerine getirilecek mahsuben ve nakden KDV iadesi sınırı 5.000 TL’den 10.000 TL’ye çıkarılmıştır.
Bu düzenleme Tebliğin yayımını izleyen ayın başından (1 Mayıs 2022 tarihinden) itibaren yapılacak işlemlere ilişkin iade taleplerine uygulanmak üzere Tebliğin yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Söz konusu Tebliğe ulaşmak için tıklayınız.